Các mốc siêu âm thai quan trọng mẹ cần biết
1.Các mốc siêu âm thai quan trọng
1.1. Giai đoạn tuần 11 đến tuần 14
Trong khoảng thời gian từ 12 tuần đến 13 tuần 6 ngày của thai kỳ, siêu âm đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tuổi thai và dự kiến ngày sinh thông qua đo chiều dài đầu mông. Đây cũng là thời điểm tối ưu để sàng lọc nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể bằng cách đo độ mờ da gáy của thai nhi.
Bên cạnh đó, siêu âm giai đoạn này còn giúp quan sát sớm các cấu trúc giải phẫu quan trọng như tay, chân, thành bụng, tim, hộp sọ, bánh rau,… giúp phát hiện những bất thường lớn của thai. Đồng thời, việc đánh giá khoảng mờ trong não (IT) có thể hỗ trợ phát hiện sớm nguy cơ dị tật ống thần kinh, mang lại thông tin cần thiết để theo dõi và can thiệp kịp thời nếu cần.
1.2. Siêu âm thai giai đoạn tuần 18 - tuần 22
Đây là thời điểm lý tưởng để đánh giá chi tiết cấu trúc và sự phát triển của thai nhi. Qua siêu âm, bác sĩ có thể quan sát hình thái và cấu trúc của hộp sọ, não bộ, hệ tiêu hóa, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ tiết niệu, bàng quang, hệ xương, khuôn mặt cũng như xác định giới tính thai nhi.
Ngoài ra, siêu âm ở giai đoạn này còn giúp đo chiều dài cổ tử cung để đánh giá nguy cơ sinh non, từ đó có những biện pháp theo dõi và can thiệp kịp thời nếu cần thiết, đảm bảo thai kỳ diễn ra an toàn.
1.3. Siêu âm thai giai đoạn tuần 30 - tuần 32
Ở giai đoạn này, siêu âm đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi sự phát triển của thai nhi, bao gồm đánh giá kích thước, cân nặng theo tuần tuổi để đảm bảo bé đang lớn lên khỏe mạnh. Đặc biệt, siêu âm Doppler được sử dụng để kiểm tra tuần hoàn của thai, giúp phát hiện nguy cơ thiếu oxy hoặc suy giảm chức năng bánh rau – yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của em bé.
Ngoài việc quan sát lại các cấu trúc cơ quan như ở tuần 22, siêu âm giai đoạn này còn giúp phát hiện những bất thường có thể xuất hiện muộn, chẳng hạn như tổn thương vỏ não, hẹp vùng nối bể thận - niệu quản, tắc ruột, hay các dấu hiệu nhiễm trùng bẩm sinh do virus Zika, Rubella, CMV nếu có.
2. Siêu âm thai được thực hiện như thế nào?
Siêu âm thai thường diễn ra trong phòng kín với ánh sáng yếu để đảm bảo chất lượng hình ảnh hiển thị trên màn hình. Mẹ bầu sẽ nằm trên giường siêu âm và để lộ vùng bụng (nếu siêu âm qua đường bụng) hoặc vùng kín (nếu siêu âm đầu dò).
Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ bôi một lớp gel mỏng lên vùng cần siêu âm để tăng độ tiếp xúc giữa đầu dò và da, giúp hình ảnh rõ nét hơn. Trong quá trình siêu âm, hình ảnh thai nhi sẽ hiển thị trực tiếp trên màn hình, cho phép mẹ bầu theo dõi cùng bác sĩ và lắng nghe những đánh giá về sự phát triển của bé yêu.
3. Các hình thức siêu âm thai nhi
3.1. Siêu âm thai qua ngả âm đạo
Siêu âm qua ngả âm đạo thường được thực hiện ở giai đoạn đầu thai kỳ, giúp cung cấp hình ảnh rõ nét về thai nhi và cơ quan vùng chậu. Phương pháp này sử dụng đầu dò siêu âm nhỏ đưa vào âm đạo, giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng thai, xác định tuổi thai, dự đoán ngày sinh và phát hiện những bất thường sớm của mẹ và bé.
3.2. Siêu âm thai qua thành bụng
Đây là phương pháp phổ biến nhất, tương tự siêu âm vùng bụng tổng quát, được thực hiện bằng cách di chuyển đầu dò trên bụng mẹ. Tuy nhiên, ở những mẹ bầu có thành bụng dày hoặc khi phôi thai còn nhỏ, hình ảnh có thể chưa rõ ràng. Phương pháp này phù hợp hơn khi thai nhi đã phát triển lớn hơn.
3.3. Siêu âm 3D, 4D
Siêu âm 3D, 4D hoạt động tương tự siêu âm tiêu chuẩn nhưng sử dụng công nghệ tiên tiến để tạo ra hình ảnh chân thực về thai nhi. Ngoài việc khảo sát hình thái và phát hiện dị tật, phương pháp này giúp mẹ quan sát rõ khuôn mặt, chuyển động và trạng thái của bé ngay tại thời điểm siêu âm.
3.4. Siêu âm Doppler
Siêu âm Doppler giúp đánh giá vòng tuần hoàn tử cung - nhau thai, kiểm tra lưu lượng máu đến thai nhi và phát hiện nguy cơ như tiền sản giật, thai chậm phát triển hay nhau cài răng lược. Phương pháp này đo những thay đổi nhỏ trong sóng siêu âm trên mạch máu, cung cấp thông tin quan trọng về sức khỏe và sự phát triển của em bé.
3.5 Siêu âm tim thai
Khi có nghi ngờ về dị tật tim bẩm sinh, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm tim thai chi tiết. Phương pháp này giúp khảo sát cấu trúc, hình thái và hoạt động của tim thai, từ đó phát hiện sớm các bất thường về tim mạch, giúp bác sĩ có hướng theo dõi và can thiệp kịp thời nếu cần.
4. Tầm quan trọng của việc siêu âm thai
4.1 Tầm soát dị tật bẩm sinh
Siêu âm thai đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh do bất thường nhiễm sắc thể như hội chứng Down, hội chứng Patau, hội chứng Edwards, hội chứng Turner hay tam bội thể. Tùy vào từng giai đoạn của thai kỳ, siêu âm có thể phát hiện các dị tật khác nhau.
Ngoài ra, siêu âm còn hỗ trợ sàng lọc di truyền và phát hiện các bất thường ở tử cung hoặc cổ tử cung của mẹ. Đặc biệt, trong khoảng tuần thứ 11 đến 13, siêu âm đo độ mờ da gáy giúp dự đoán nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể. Tuy nhiên, chỉ số này chỉ có giá trị trong giai đoạn này và không còn chính xác sau tuần thứ 13.
4.2 Kiểm tra các biến chứng trong thai kỳ
Trong quá trình mang thai, mẹ bầu có thể gặp một số triệu chứng bình thường nhưng cũng có nguy cơ xảy ra những biến chứng tiềm ẩn. Việc siêu âm thai định kỳ giúp phát hiện và phòng ngừa các vấn đề như:
-
Chảy máu bất thường tử cung - âm đạo
-
Dấu hiệu thai ngừng phát triển
-
Thai ngoài tử cung
-
Các biến chứng liên quan đến song thai một bánh nhau
Nhờ vào siêu âm, bác sĩ có thể theo dõi sức khỏe của mẹ và bé, từ đó có hướng xử lý kịp thời để đảm bảo một thai kỳ an toàn.
4.3 Xác định các yếu tố khác
Siêu âm không chỉ giúp theo dõi sự phát triển của thai nhi mà còn cung cấp nhiều thông tin quan trọng trong từng giai đoạn của thai kỳ.
Tam cá nguyệt thứ nhất: Trong những tuần đầu tiên, siêu âm giúp:
Xác nhận mẹ đã mang thai
Kiểm tra nhịp tim thai
Xác định số lượng thai, túi ối, bánh nhau trong trường hợp đa thai
Tính tuổi thai và ước tính ngày dự sinh
Đánh giá sự phát triển ban đầu của thai nhi
Phát hiện sớm các bất thường nếu có
Kiểm tra sức khỏe tử cung và phần phụ của mẹ
Kiểm tra nhịp tim thai
Xác định số lượng thai, túi ối, bánh nhau trong trường hợp đa thai
Tính tuổi thai và ước tính ngày dự sinh
Đánh giá sự phát triển ban đầu của thai nhi
Phát hiện sớm các bất thường nếu có
Kiểm tra sức khỏe tử cung và phần phụ của mẹ
Tam cá nguyệt thứ hai: Khoảng tuần 20 - 25, siêu âm đóng vai trò quan trọng trong việc:
Theo dõi sự phát triển của thai nhi theo tuổi thai
Thực hiện siêu âm 4D để khảo sát hình thái thai nhi lần 2
Theo dõi sự phát triển của thai nhi theo tuổi thai
Thực hiện siêu âm 4D để khảo sát hình thái thai nhi lần 2
Tam cá nguyệt thứ ba: Ở giai đoạn cuối thai kỳ, siêu âm giúp:
Theo dõi sự phát triển của thai nhi
Phát hiện các dị tật bẩm sinh muộn nếu có
Kiểm tra tình trạng nhau thai, nước ối
Đánh giá các vấn đề liên quan đến tử cung
Theo dõi sự phát triển của thai nhi
Phát hiện các dị tật bẩm sinh muộn nếu có
Kiểm tra tình trạng nhau thai, nước ối
Đánh giá các vấn đề liên quan đến tử cung
5. Giải đáp thắc mắc của mẹ bầu khi siêu âm thai
5.1 Siêu âm thai có an toàn không?
Siêu âm thai đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều năm và tuân theo quy trình, tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Cho đến nay, chưa có bằng chứng nào cho thấy siêu âm gây hại cho thai nhi, kể cả phương pháp siêu âm đầu dò âm đạo. Vì vậy, mẹ bầu có thể yên tâm thực hiện siêu âm theo chỉ định của bác sĩ để theo dõi sự phát triển của bé yêu.
5.2 Siêu âm tầm soát thai nhi kéo dài bao lâu?
Thông thường, quá trình siêu âm tầm soát dị tật thai nhi diễn ra trong khoảng 15 - 30 phút. Tuy nhiên, ở một số trường hợp đặc biệt như thai nhi có tư thế khó quan sát, cử động quá nhiều hoặc mẹ bầu có thành bụng dày, việc siêu âm có thể kéo dài hơn hoặc cần hẹn lại vào lần sau để đảm bảo kết quả chính xác nhất.
5.3 Giá siêu âm ước tính là bao nhiêu?
Chi phí siêu âm thai phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giai đoạn thai kỳ, phương pháp siêu âm và cơ sở y tế thực hiện. Thông thường, chi phí siêu âm ở giai đoạn đầu thai kỳ sẽ thấp hơn so với giai đoạn cuối thai kỳ, đặc biệt nếu sử dụng các kỹ thuật hiện đại như siêu âm 4D hoặc Doppler. Mẹ bầu có thể tham khảo giá cụ thể tại các bệnh viện, phòng khám trước khi thực hiện.
